مرودشت نما: ارنست هرتسفلد باستانشناس و ایرانشناس آلمانی یکی از نخستين کسانی است که مجموعه تاریخی پاسارگاد و تخت جمشيد در ایران را مورد کاوش قرار داد و به این خاطر در تاریخ باستانشناسی ایران و جهان چهره مهمی به شمار می رود.
وی در سال 1310 از سوی موسسه شرق‌شناسی دانشگاه شيکاگو به عنوان مدیر هیات کاوش به تخت جمشید فرستاده شد تا برای نخستین بار بخش‌هایی از این منطقه باستانی را حفاری و مرمت کند اما پیش از آن نیز دو بار به ایران سفر کرده بود.
هرتسفلد نخستین بار در سال 1284 به ایران آمد و در تخت جمشید وپاسارگاد دست به تحقیق و پژوهش زد که حاصل آن کتابی درباره تاریخ ایران باستان شد که چند سال بعد در آلمان به انتشار رسید.
با این حال سفر دیگر او در سال 1301 شمسی به ایران اهمیت ویژه‌ای یافت چرا که او در این سفر گزارشی جامع از تخت جمشید و پاسارگاد به همراه حدود 500 قطعه نگاتيو عکس تهیه و آن را به دولت وقت ایران ارائه کرد؛ این تحقیقات بنای یک حفاری بزرگ در این منطقه بود.
از آنجا که در آن زمان دولت وقت ایران به اهمیت پژوهش و کاوش های تاریخی و باستانی در کشور واقف نبود انحصار این امور را به دست فرانسوی ها سپرده بود و این مانع فعالیت بیشتر هرتسفلد می شد. پروفسور هرتسفلد تلاش کرد ضمن تربیت جمعی از دانشجویان ایرانی و جلب حمایت دولت همراه با پروفسور "آرتور آپهام پوپ" آمریکایی انجمن آثار ملی را در سال 1302 تاسیس کند و از این راه انحصار فرانسوی ها در حفاری آثار تاریخی ایران را از بین ببرد.
این دانشمند آلمانی موفق شد در سال 1306 شمسی رسماً به عنوان متخصص مطالعات شرقی به استخدام دولت ایران درآید و چندی بعد امتیاز انحصار کاوش های باستانشناسی فرانسه در ایران را لغو کند؛ اقدامی که باعث شد بتواند در فروردین 1307 برای نخستین بار در پاسارگاد دست به حفاری بزند.
او دو سال بعد در آبان 1309 نیز با تصویب هیات وزیران کاوش در تخت جمشید را آغاز کرد اما فعالیت رقبای امریکایی و فرانسوی باعث شد پس از مدتی از سرپرستی هیأت تخت جمشید کنار گذاشته و "اریک فردریش اشمیت"، دیگر باستانشناس آلمانی جای او را بگیرد.
هرتسفلد در مدت کاوش در تخت جمشید و پاسارگاد 30 هزار لوحه خشتی که آنها را "حافظه تاریخی ایرانیان" می دانست از خاک بیرون کشید و تاثیر قابل توجهی در پژوهش های باستانشناسان در تاریخ ایران گذاشت. اما در کنار کشفیات او در استان فارس باید به عکس هایی که وی در دوران تحقیق و حفاری از مناطق تحت مطالعه بر می داشت نیز اشاره کرد. این عکس ها که اکنون نزدیک به 90سال از عمرشان می‌گذرد هنوز به عنوان موضوع مطالعه برای شناخت آثار باستانی ایران حائز اهمیت هستند. فرادید 10 عکس دیده نشده از مجموعه این ایرانشناس و شرق‌شناس برجسته آلمانی که مربوط به پاسارگاد و تخت جمشید می شود را برای نخستین بار منتشر کرده است.
پروفسور هرتسفلد در دفتر کارش در تهران
