صنعت کهن و 110 ساله قند و شکر کشور این روزها در حالی با بحران ناشی از واردات بی رویه شکر در سال گذشته دست و پنجه نرم می کند که بزودی فصل برداشت چغندر قند آغاز خواهد شد و همچنان نزدیک به 400 هزار تن محصولات داخلی  در انبارهای واحدهای تولیدی باقی مانده و بازاری برای فروش آنها وجود ندارد.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه فارس، سال گذشته در حالی 5/3 میلیون تن شکر با کاهش تعرفه به کشور وارد شد که متوسط مصرف کشور در سال چیزی حدود 9/1 میلیون تن و متوسط تولید کشور 4/1 میلیون تن شکر در سال است.

این حجم واردات در سال گذشته از نظر آماری 4 برابر نیاز وارداتی کشور، ده برابر واردات هر یک از سال های 82 و 83 و 5/3 برابر واردات سال 84 است که 400 هزار تن بیش از کل نیاز مصرفی یک سال کشور برآورد می شود.

واردات 5/3 میلیون تن شکر در سال گذشته البته بحران های جدی را برای تولیدکنندگان داخلی به همراه داشته است. در حالیکه قیمت تمام شده هر کیلو شکر در کشور چیزی حدود 6 هزار و 200 ریال برآورد می شود اما این حجم وارد سبب شده  که قیمت شکر در حجم بالا در بازار داخلی به کیلوئی 4 هزار و 600 ریال برسد و البته تولیدکنندگان داخلی بازارهای خود را از دست بدهند.

به گزارش ایسنا از شیراز، امکان صادرات شکر به عنوان یک محصول استراتژیک و با توجه به نیازهای داخلی نیز هیچگاه در ایران  فراهم نبوده و از منظر کارشناسان صنعت تولید قند و شکر تمامی عمر خود را در انحصار مطلق دولت بسر برده و تنها در چند سال اخیر بخش خصوصی تلاش کرده اماکن حضور خود در این صحنه را تثبیت کند. در عین حال دولت به منظور رعایت حال تولیدکننده و مصرف کننده در سال های گذشته سیاست های مشخصی در قبال تولید قند و شکر داخلی اعمال می کرد. چه اینکه ارتباط این صنعت با بخش کشاورزی و تولید چغندر قند از نظر اقتصادی حائز اهمیت است و همین جایگاه سبب شده که بیش از 2500 نفر فرصت شغلی دائم و فصلی در کارخانجات و بیش از یک هزار نفر فرصت شغلی در بخش کشاورزی در استان فارس ایجاد شود که حفظ این فرصت های شغلی برای منطقه ای چون استان فارس ضروری است.

به گزارش ایسنا از شیراز، دولت در سال های 83 و 84 به منظور یکسان سازی قیمت شکر وارداتی و تولید داخلی شکر ، اقدام به پرداخت ما به التفاوت قیمت بازار با قیمت مصوب خود به کارخانجات کرد تا عملاً ضمن حمایت از مصرف کنندگان، از تولید کنندگان بخش کشاورزی و صنعتی در این زمینه نیز حمایت کرده باشد.

دولت در سال 84 بهای شکر را برای هر کیلوگرم 5480 ریال تعیین کرده و 1138 ریال نیز برای هر کیلو شکر، یارانه به کارخانجات تولیدی پرداخت کرد.

به گفته مهندس مهرزاد نادری مشائی رئیس کارخانه پرسابقه قند مرودشت، دولت امسال بیش از همه سالها محصولات داخلی را خریداری کرده اما بازار داخلی به دلیل حجم بالای واردات امکان خرید شکر داخلی مازاد بر خرید دولت را ندارد.

وی در گفت و گو با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه فارس، ابراز داشت: دولت سالانه 30 تا 40 درصد محصولات داخلی را خریداری می کرد و مابقی نیز با خیال راحت به بازار داخلی می فروختیم و در شهریور و مهرماه هر سال انبار کارخانجات خالی بود و واحدهای خود را برای بهره برداری جدید آماده می کردیم،  اما امسال دولت حتی چیزی بیش از هر سال از کارخانجات خریداری کرد ولی بازار قدرت خرید مابقی تولیدات ما را ندارد .

وی افت قیمت جهانی شکر را عامل ارزان بودن شکرهای وارداتی دانست و گفت: قیمت تمام شده شکر در اروپا چیزی در حدود 800 تا 850 دلار برای هر تن شکر است اما در ایران قیمت تمام شده شکر کمتر از اروپاست پس باید بتوانیم با تولیدات خارجی حتی در بازارهای جهانی رقابت کنیم ولی واردات 5/3 میلیون تنی شکر در سال گذشته دست تولیدکنندگان را بسته است.

وی در پاسخ به برخی انتقادات که فرسودگی واحدهای تولیدی، ضعف مدیریت و بهره وری پائین را عامل اصلی بحران در صنعت قند و شکر می دانند، گفت: سیمان و قند قدیمی ترین صنایع کشور به شمار می روند که دانش فنی بالائی در کشور دارند و آخرین شگردهای تولیدی در دنیا را نیز می دانیم.

مهندس نادر مشایی گفت: 60 تا 65 درصد هزینه تولید شکر مربوط به خرید چغندر قند و 18 تا 22 درصد هزینه ها مربوط به دستمزد  و حدود 15 درصد مابقی مربوط به هزینه های مصرفی است بنابراین تعیین نرخ عمده هزینه های تولید شکر در ایران در اختیار دولت است. دولت هم،  نرخ چغندر تعیین می کند و هم برای دستمزدها قیمت گذاری می کند و با این وجود، هم امکان بازسازی وجود ندارد و هم امکان رقابت.

وی با بیان اینکه فرسودگی کارخانجات مشکل عمده واحدی تولیدکننده قند و شکر نیست خاطرنشان کرد: ما مجبوریم هر کیلو چغندر قند را 56 تومان از کشاورز خریداری می کنیم در حالیکه کارخانجات برای ادامه حیات خود باید هر کیلو چغندر را 22 تومان خریداری کند. بنابراین دولت به کارخانه قند، یارانه نمی دهد بلکه یارانه ها را از طریق کارخانجات قند به کشاورزان پرداخت می کند.

وی همچنین از قاچاق شکرهای وارداتی به کشور ترکیه خبر داد و گفت: دولت ترکیه به منظور حمایت از تولید داخلی خود ، نرخ شکر را  830 تومان به ازاء هر کیلو تعیین کرده و هم اکنون شکرهای وارداتی با سرعت بسیار از مرزهای غربی کشور به ترکیه قاچاق می شوند.

به گفته رئیس کارخانه قند مرودشت، دولت در آستانه برداشت چغندر قند و آغاز به کار دور جدید کارخانجات تولید قند و شکر، هنوز هیچ سیاست مشخصی برای قیمت چغندر و قند ندارد.

وی به ایسنا گفت: از فردا که برداشت چغندر و تولید قند و شکر شروع شود، نمی دانیم که چگونه تولیدات کشاورزان را بخریم و چگونه شکرهای تولیدی را بفروشیم؟

نادری مشایی با تأکید بر ضرورت تسریع در سیاستگذاری قند و شکر کشور در سال جاری گفت: پیشنهاد ما این است که دولت مانند سال 84 در این خصوص اقدام کند. قیمت کف را برای شکر در نظر بگیرد و ما به التفاوت قیمت شکر را نسبت به بازار به کارخانجات پرداخت کند.

وی قیمت تمام شده تولید هر کیلو شکر در سال جاری را 610 تا 620 تومان پیش بینی کرد و گفت: اگر دولت نمی خواهد سیاست گذشته را اعمال کند، اجازه بدهد ما خودمان سیاستگذاری کنیم و هزینه های تولید مثل هزینه خرید چغندر و دستمزد را خودمان تعیین کنیم.

وی کمبود نقدینگی ناشی از عدم فروش محصولات تولیدی سال گذشته را از مشکلات مهم کارخانجات برای خرید چغندر قند امسال اعلام کرد و گفت: ما در سال های گذشته به هنگام کشت چغندر چندین قسط کمک مالی به کشاورزان پرداخت می کردیم اما امسال هیچ حمایتی جز بذر رایگان از کشاورزان نکرده ایم. این در حالیست 7 هزار تن از محصولات این کارخانه یعنی چیزی معادل 9/3 میلیارد تومان نقدینگی در انبارها باقی مانده است.

وی گفت: برای ادامه حیات در سال جاری ناچاریم که از دولت بخواهیم مابقی محصولات سال گذشته کارخانجات را خریداری کند تا زمینه تولید در سال جاری فراهم شود.

به گزارش ایسنا، رئیس کارخانه قند مرودشت در بخش دیگری از این گفت و گو ابراز داشت: دولت محصولاتی را که سال گذشته از کارخانجات خریداری کرده است، از انبارهای واحدهای تولیدی خارج نمی کند و عمده واحدها با مشکل انبار برای تولیدات جدید خود روبرو هستند.

وی گفت: البته به واحدهای تولیدی ابلاغ شده که انبارهایی با هزینه های دولت برای محصولات دولت که در سال گذشته خریداری شده ، اجاره کنند اما این اقدام هم همچنان با ابهام روبروست.

مهندس نادری مشایی در خصوص تولید قند نیز به ایسنا گفت: قند در هیچ جای دنیا به جز ایران تولید نمی شود،  در ایران نیز با وضعیتی که برای دستمزدها وجود دارد، تبدیل شکر به قند به صرفه نیست.

وی گفت: برخی از کارخانجات به دلیل هزینه های دستمزد امسال از تولید قند خودداری می کنند و چون امکان واردات آن هم نیست، احتمال وجود بحران در قند نیز به رغم وجود شکر فراوان در بازار وجود دارد.

رئیس کارخانه قند مرودشت همچنین نسبت به وجود مافیای شکر در کشور هشدار داد و گفت: برخی از سیاست های نادرست در این حوزه ناشی از تلاش این مافیا برای اطلاع رسانی غلط به مسئولان عالی سیاستگذاری است.

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه فارس و بر اساس آنچه از مسائل مربوط به حوزه صنایع قند و شکر بر می آید سیاستگذاری اصولی و سریع، حمایت مالی از صنعتگران و خالی سازی انبارهای واحدهای تولیدی در آستانه فصل برداشت چغندر قند می تواند  ظرفیت های بالقوه کشور را فعال ساخته و روند تولید داخلی را انسجام بخشد.

گزارش: سعید نظری ـ خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه فارس