در اين فرصت مي خواهيم از انسان هايي صحبت كنيم كه همين جا هستند در كشور و در شهر ما حضور مستمر دارند ، سال هاست كه هستند و خيلي وقت ها به كمكمان آمده اند و بيشتر كمكشان كرده ايم . مسلمان هستند و فارسي حرف مي زنند و حالا جوري هم حرف مي زنند كه انگار صاحبخانه اند ، از بس كه به نوعي با ما سر يك سفره اي كه ميزبانش بيش از بيست و پنج سال است آن را مي آرايد و خم به ابرو نمي آورد تا خداي نكرده ميهمان دلتنگ نشود . اما ميهمان گرچه عزيز است ولي همچو نفس خفقان آرد اگر ، آيد و بيرون نرود در سال 1385 بواسطه اي حمله ي ارتش شوراي سابق به كشور افغانستان جمعيت بسيار زيادي از اتباع افغاني به كشور ما سرازير شدند دولت زماني كه مردم ما انقلاب بزرگ اسلامي را پشت سر گذاشته بودند و جنگ تحميلي نيز انتظار مان را مي كشيد .

در آن سال ها هم افغانستان بزرگترين توليد كننده ي مواد مخدر بود و ايران بزرگترين مرزبان و درگير جنگ و از قربانيان محصول باغ همسايه . اما اين ها و دلايل فراوان ديگر علتي براي نپذيرفتن شان شدند و مزيد هم شد بر علت تا بيش از دو ميليون و پانصد هزار نفر افغاني در كشور حاضر شوند .

جنگ تحميلي كه تمام شد منتظر رفتنشان بوديم اما آن ها طالبان را با انگشت به ما نشان دادند و پشت سرمان مخفي شدند . حال هم كه چند سالي است دولت جديد بر افغانستان حاكم شده باز هم بيش از يك ميليون افغان هستند و هستند و گويي سر رفتن ندارند .

جالب است بدانيد كه به گفته ي مدير كل اشتغال اتباع خارجي وزارت كار و امور اجتماعي ، كارگران افغاني سالانه 2 تريليون تومان با سيستم بالشي و بدون پرداخت با توجه به اين كه ايجاد هر فرصت شغلي در كشور 20 ميليون تومان هزينه دارد ، زيان حضور بيش از يك ميليون افغاني و فعاليت آن ها در بازار كار به بيش از 20 هزار ميليارد تومان مي رسد .

وضعيت افاغنه در مرودشت

براي دانستن وضعيت افغان ها در شهرمان ، از صحبت هاي علي پور مسئول اتباع خارجه فرمانداري شهرستان ، جزوه اعلام عملكردهاي اداره ي كار و هم چنين گزارش مهندس قيصري رييس سازمان مهندسي ساختمان شهرستان استفاده كرديم كه ماحصلش را در ادامه مي خوانيم .

از همان ابتداي شروع مهاجرت افغان ها به ايران مرودشت به عنوان يك شهر مهاجر پذير با پتانسيل كاري بالا مورد توجه بود . وجود كارخانجات صنعتي بزرگ و كوچك و بخش كشاورزي وسيع و ساخت و سازهاي زياد ، بستر رابراي  حضور افاغنه نيز آماده كرده بود . ديگر دليل اجتماعي بسيار مهم را مي توان مهاجر بودن خود مردم مرودشت دانست و تنوع قومي آن ها ، چرا كه اهالي شهر به دلايل جوان بودنش حساسيت كمتري روي حضور افغان ها داشته اند كه همين امر خود مسائل مختلفي رابراي مرودشت بوجود آورده است . از ديگر عوامل حضور پررنگ افغان ها در مرودشت اعتماد سازي آن ها براي مردم و به خصوص كارفرمايان است چنان كه با توجه به حضور تعدادي در حدود ده هزار افغاني درمرودشت و حضور اغلب آن ها در مناطق حاشيه اي و فقير نشين ، ميزان جرائم و همچنين شكايات خصوصي از آن ها چشمگير نبوده و تاكنون اتفاقي كه باعث جريحه دار شدن احساسات عمومي مردم منطقه شده باشد ( مثل قتل ايراني ، مسائل ناموسي و اعتقادي و ... ) وجود نداشته است و گلايه هاو شكوه ها معمولا از كليت حضور آنان بوده ونه مسائل شخصي .

آسيب ها

آسيب هاي حاصل از حضور افغان ها در مرودشت را مي توان از دو زاويه ي اقتصادي و اجتماعي نگاه كرد . از ديد اقتصادي بايد گفت : حضور حدود سه هزار و پانصد نفر افغاني داراي مجوز اقامت و بيش از شش هزار نفر افغاني بدون مجوز قانوني ، به معني دست كم سه هزار فرصت شغلي است ، از آن جا كه براي ايجاد هر فرصت شغلي مبلغي در حدود 20 ميليون تومان لازم است در مي يابيم كه تنها از اين جهت است كه حدود 60000000000 تومان زيان به اقتصاد شهرستان وارد شده است . از آن جا كه در اين اواخر با افغان ها در مناطق و شهرستان هاي مختلف برخورد مي شود . عده ي زيادي ( به دليل ميزباني مناسب ) به همراه خانواده هايشان به مرودشت آمده اند . اين امر باعث شده است تا تعداد زيادي از منازل مسكوني قابل اجاره توسط افغان ها اشغال شود . كه علاوه بر تمامي اشكالات ، باعث بالا رفتن نرخ اجاره بها و كمبود مسكن در شهر شده است .

 از بيماري ها و عدم كنترل مناسب اجتماعي هم كه بگذريم بايد گفت  آن ها فرهنگ كار را در منطقه ي ما تغيير داده اند ، بعضي كارها را به انحصار خود در آورده اند و حضور يا عدم حضور شان تاثير زيادي بر وضعيت مردم منطقه دارد . اين تعداد افغان طبعا در طول سال از خوراك ، پوشاك و مسكن استفاده مي كنند و خيلي از بچه هايشان در مدارس دولتي مشغول به تحصيل اند ( در قبال شهريه اي اندك ) و عده ي زيادي شان از امكانات رفاهي سواد آموزي سود مي برند . آن ها از همه ي سوبسيدها مثل يك ايراني استفاده مي كنند اما ريالي ماليات نمي پردازند . يك نوجوان افغان ( كه كاملاً ايراني نشان مي داد ) براي گرفتن معرفي نامه براي فرمانداري آمده بود تا در تمرينات فوتبال شركت كند ، با خود انديشيدم كه ممكن است او به تيم ملي هم برسد ! اما بعد دانستم كه آن ها اجازه ي بازي در باشگاه هاي رسمي را هم ندارند . اما به عنوان يكي از معضلات مهم اجتماعي بايد به ازدواج هاي بانوان ايراني با مردان افغاني اشاره كرد . متاسفانه خانواده هاي ايراني بدلايلي كه اغلب جز فقر و تنگدستي نيست ، دخترانشان را به همسري با افغان ها راضي مي كنند اين مساله مي تواند پيامدهاي بسيار بدي را به دنبال داشته باشد . خوب است كه بدانيد اين ازدواج ها در دفاتر ثبت به صورت رسمي سند نمي خورد و حالت صيغه را دارند و دختر ايراني نمي تواند قانوناً پي گير مهريه و ديگر حقوق خود باشد . از طرف ديگر تصميم بازگشت مردان افغان به كشورشان است كه مساله را پيچيده تر مي كند و از همه مهم تر سرنوشت فرزنداني است كه معلوم نيست چه سرنوشتي به لحاظ هويتي خواهند داشت .

تكليف چيست ؟

با توجه به اينكه در حال حاضر ، كشور افغانستان نياز به بازسازي دارد بايد به صورت قانوني عرصه را بر اين ميهمانان ناخوانده تنگ نمود تا سر خويش گيرند و زحمت را كم كنند . كه اين كار درمناطق مختلف كشور در حال انجام است .

متولي اصلي اتباع خارجي وزارت كشور است و در مناطق مختلف كشور اين وظيفه به عهده زير مجموعه هاي اين وزارت يعني فرمانداري ها و بخشداري ها مي باشد . اما مسئوليت برخورد با حضور غير قانوني اتباع خارجي ، نيروي انتظامي و دادگستري است .

سياست دولت در برخورد با افغان ها در درجه نخست ، تشويق به بازگشت است . و در درجه بعدي دستگيري افراد غير مجاز توسط نيروي انتظامي و تردد آنها با حكم قضايي . افغان هايي كه خود را معرفي كرده يا دستگير شوند را به صورت گروهي به مرزها برده و بر اساس موافقت نامه منعقده بين جمهوري اسلامي ايران و افغانستان و كميسارياي عالي پناهندگان سازمان ملل متحد ، از كشور خارج مي كنند .

با توجه به شرايط مساعد كه مرودشت كه به لحاظ امنيتي و شغلي براي افغان ها دارند از مناطق ديگر افغان ها به مرودشت سرازير شده اند و اين كار را مشكل نموده است .

از اين رو ستادي براي برخورد با اشتغال افاغنه ( كه از عوامل مهم حضورشان است ) ، متشكل از ادارات ذيربط به اين امر خطير مي پردازد دبيرخانه اين ستاد در اداره كار شهرستان مرودشت قرار دارند و همه ادارات مربوط موظف شدند عملكرد خودشان را در خصوص برخورد با اشتغال افغان ها هر دو هفته يك بار گزارش كنند طرح سراسري ضربتي مقابله با استخدام غير مجاز كارگران خارجي نيز جرائمي را براي كارفرمايان خاطي قايل شده اند ( هر روز بكارگيري 30 هزار تومان و هر سال حدود 11 ميليون تومان ) . و در همين رابطه بر اساس عملكرد اداره كار و امور اجتماعي شهرستان مرودشت صدور بيش از 180 برگ جريمه در سه ماه اول امسال ( مبلغي حدود 30 ميليون تومان ) ، اهميت موضوع را روشن ساخته است . همچنين سازمان نظام مهندسي ساختمان شعبه شهرستان نيز اعلام نموده است كه بندي به قراردادهاي منعقده بين ناظرين و صاحبان املاك ( كه در دفترخانه هاي اسناد رسمي تنظيم مي شود ) اضافه شده كه بر اساس آن به كارگيري اتباع بيگانه ممنوع شده و جريمه ي آن نيز ( 5 برابر حداقل دستمزد روزانه و حبس از 91 تا 181 روز ) معين شده است .

كارگران افغان كه سابقاً به صورت انبوه در نزديكي ميدان امام خميني ( ابتداي امير آباد ) جمع مي شوند در حال حاضر بيشتر با ازدحام در كمربندي ( ابتداي چوب سيم ) و همين طور ميدان عاشورا ، مشكلاتي را براي مردم ايجاد كرده و مي كنند .

در اين بين وظيفه سازمان بهداشت و درمان نيز بسيار مهم است . واكسيناسيون و كنترل بيماري هاي افغان ها مي تواند در تضمين سلامتي جامعه مرودشت موثر باشد . ما تاكنون ميزبانان خوب و آبرومندي بوده ايم اما اكنون با اينكه نمي خواهيم اجر خودمان را با برخورد زشت و نامناسب ضايع نمائيم ، ناچاريم دست به دست هم داده  و به صورت منطقي و قانوني عذر اين ميهمانان ميزبان شده را بخواهيم چرا كه علاوه بر همه توضيح حقوقي كه از مردم خوب مرودشت صورت ميگيرد آرامش و امنيت نيز با رفتن افغان ها راحت تر ايجاد خواهد شد .

به اميد آن روز