مراکز اصلی شهرها به ندرت خلوت هستند. مشکلات ناشی از ترافیک در همه جای دنیا موجب نارضایتی مردم است. ترافیک زیاد موجب تاخیر در انجام امور شهری و کاهش بازدهی اقتصادی فعالیتهای شهروندان، افزایش آلودگی هوا و آلودگی صوتی و اثرات منفی بر محیط زیست و همچنین ایجاد خستگی و استرس ناشی از رانندگی در ترافیکهای سنگین برای شهروندان میشود.
همچنان که شهرها گسترش مییابند، به تعداد خودروهایی که فضای خیابانها را اشغال میکنند، هم اضافه میشود و افزایش حجم ترافیک به یک مشکل اساسی تبدیل میشود. برخی از راهکارهای حل این معضل، شامل گسترش حمل و نقل عمومی، توجه ویژه به برنامهریزی شهری و اجباری شدن استفاده از خودروهای همگانی برای جابهجایی کارمندان و پرسنل سازمانها و ادارهها است.
حمل و نقل عمومی یکی از راههای مقابله با ترافیک، پرداختن ویژه به حمل و نقل عمومی است. استفاده از مسیرهای ویژه برای اتوبوس، احداث پارکینگ و ارائهی خدمات به شهروندانی که خودروی خود را در این پارکینگها میگذارند و از سیستمهای حمل و نقل عمومی برای رفتن به مراکز اصلی شهر استفاده میکنند، سرمایهگذاری برای ایجاد سیستمهای حمل و نقل عمومی سریع مثل مترو یا اتوبوسهای تندرو، از راههای مدیریت ترافیک هستند.
برنامهریزی شهری
یکی از مسائلی که موجب افزایش حجم ترافیک میشود، گسترش شهرها و جابهجایی روزانهی افرادی است که در مناطق حومهی شهر زندگی میکنند و به مراکز اصلی شهر رفت و آمد مینمایند. این سفرهای روزانه از حومه به مناطق مرکزی شهر، موجب گسترش ترافیک و مشکلات ناشی از آن میشود. ایجاد اماکن اقامتی موقت در مراکز اصلی شهر برای اسکان چند روزهی این افراد و کاهش رفت و آمد آنها از محل کار به مناطق مسکونی خود، میتواند تا حدی مشکلات ترافیک را کاهش دهد.
استفاده از خودروهای همگانی برای سازمانها و ادارهها
در برخی از شهرهای بزرگ، اجرای این طرح در مدیریت ترافیک بسیار موثر بوده است. اجباری شدن استفاده از خودروهای عمومی برای دانش آموزان و کارکنان مدارس، مراکز تجاری و فروشگاهها، دانشگاهها و سایر سازمانها برای رفت و آمدشان به محل کار، در ترویج فرهنگ استفاده از وسایل نقلیهی عمومی بسیار موثر است.
ترافیک همواره در مناطق شهری وجود دارد. برنامهریزان شهری و مسئولان اجرایی و شهروندان، همگی بر ضرورت حل معضل ترافیک اتفاق نظر دارند. عاملی که مسئله را پیچیدهتر میکند، به توافق نرسیدن بر نوع راه حل است.. طراحان شهری باید از طریق پروژههای دقیق به ایجاد فضای مورد نیاز جدید برای ساماندهی ترافیک بپردازند. برای طراحی و اجرای این طرحها به اطلاعات دقیق، تجزیه و تحلیل اطلاعات و بودجه نیاز است.
راهکارها:
۱- مناطقی که مشکل دارند و علت مشکل آنها را پیدا کرده طراحی برخی از خیابانها به گونهای است که باعث توقف خودروها میشود و به اصطلاح راه را بند میآورد. این خیابانها را شناسایی و به جمعآوری اطلاعات لازم و تحلیل آنها بپردازیم همچنین باید تعداد ماشینهایی را که در مناطق مختلف شهر به طور میانگین در رفت و آمد هستند، محاسبه کنیم در اکثر موارد، در همان خیابانهای دهها سال پیش، تعداد ماشینهای در حال رفت و آمد، چندین برابر شده است. در چنین مواردی یکی از اقدامات ضروری، ایجاد مسیر جدید تعریض خیابان است.
۲- یکی از راههای تامین بودجه و همچنین کنترل کردن جریان ترافیک، دریافت عوارض و هزینه بابت عبور از برخی مناطق خاص و مرکز شهر است.
۳- گسترش حمل و نقل عمومی همزمان با گسترش و تجهیز راهها هم از اقدامات لازم برای کنترل و کاهش ترافیک است. در مناطقی از شهرکه همیشه با معضل ترافیک روبهرو هستند، ایجاد یک سرویس حمل و نقل کارآمد و سریع، موجب کاهش قابل توجه تعداد خودروهای شخصی میشود.
۴- الگوهای توسعهی شهری باید از جهت ایجاد سازمانها و ادارههای جدید و مکانهایی که محل تجمع افراد هستند، کنترل شوند. اگر همهی سازمانها و ادارهها در مراکز اصلی شهر ساخته شوند، موجب افزایش ترافیک و عبور و مرور در این مناطق میشوند. بنابراین باید بخشی از این سازمانها را به حومهی شهر انتقال داد و ساختمانهای اداری جدید را در این مناطق ساخت. از این طریق میتوان حجم وسیعی از بار ترافیک را به مناطق حومه و اطراف شهر انتقال داد و ترافیک را در همهی نقاط شهر تعدیل کرد.
۵- توزیع مناسب و برابر امکانات و پیشرفتها در نقاط مختلف شهر، عامل مهمی در کاهش بار ترافیک در نقاط پر ازدحام شهر است. کلیهی امکانات رفاهی و شهری در مناطق مختلف شهر باید به صورت یکسان توزیع شود تا از جابهجاییهای شهروندان از نقاط محروم از امکانات به نقاط پیشرفته و مجهز شهری کاسته شود.
۶- مطالعه و بررسی مناطق مختلف شهر از جهت تغییراتی که برای کنترل ترافیک در هر منطقه مورد نیاز است و مشخص کردن کوتاه مدت یا بلندمدت بودن ایجاد این تغییرات، بسیار ضروری است.