شاید بتوان ادعا نمود که تاسیس کارخانه قند مرودشت نه یک اقدام از قبل پیش بینی شده و کارشناسی شده بوده بلکه تنها یک اتفاق چنین رقم میخورد  که اکنون من و شما شهروند شهری باشیم بنام مرودشت.

پس از قلع و قمع و خلع سلاح نمودن عشایر قشقایی مابین سال های ۱۳۰۶ به سرکردگی اسناعیل ختن قشقائی …….. تصمیم می گیرد.

تا ……پس سال های ۱۳۱۰ تا ۱۳۱۱ سفری به استان فارس داشته باشد. بازدید از تخت جمشید در برنامه ایشان کنجانده می گردد. در بین راه شیراز تخت جمشید ایشان ملاحضه می نماید از دو راهی زرقان تا پل خان پر است از نیزار های فراوان پس از بازدید از تخت جمشید در راه بازگشت در همین منطقه کنونی مرودشت توقف مینماید و به استاندار وقت که به احتمال ……….شخصی بوده به نام نخجوتن دستور می دهد تا مقدمات ساخت کارخانه قندی را در این منطقه فراهم نماید .

در اواخر سال ۱۳۱۱ احداث کارخانه و عملیات زیر سازی توسط مهندیسن و کارشناسان کشور چکسلواکی آن زمان شروع میشود

در قسمت اداری کارخانه که به دفتر کارخانه معروف می گردد ( همین ساختمان فعلی ) زیر زمینی با ده اتاق ساخته می شود دلی تا از قبل از استفاده اتاق های موجود را به ده نفر از افراد متاهل که مشغول بکار لودند جهت سکونت واگذار می نمایند .



از جمله اون افراد پدر بنده بوده. در سال ۱۳۱۲ اولین نوزاد در این منطقه که برادر بنده می باشد در همین زیر زمین به دنیا می آید.

در حیم عملیات احداث جهت تامین آب مورد نیاز سیلوها چغندر و قند اقدام به خط جوی آب می نمایند که از رودخانه سیوند سر چشمه می گرفته و تداخل مینموده و به رودخانه معروف پل خان گارازجوی …. شده . پل گاراژ شروع میشده و طی مسیر به مرودشت کنونی میرسد. محل عبور این جوی آب دقیقا خیابان ولی عصر ۳، هفده شهریور، سر پلی، حافظ جنوبی، مسجد جامع، ایستگاه مرکزی آتش نشانی و بالاخره به کارخانه قند ختم می گردد.

در سال ۱۳۱۴ کارخانه قند با تکنولوژی کشور های بلوک شرق آن زمان افتتاح می گردد. حمل چغندرهای کشت شده در مزارع اطراف اکثرا با گاری های بی اطاق و تریلی های که بوسیله تراکتور های یدک کشیده میشد و گاه و بیگاه هم با کامینون های هندلی قدیمی وارد کارخانه میشد.

تحویل چغندر از ساعت های اولیه روز تا تاریکی هوا همه روزه ادامه داشت. در خارج از کارخانه درست جلو درب ورودی گروه هایی سه تا ده نفره تشکیل میدادند جهت خالی نمودن چغندر ها داخل سیلوها که به آن کارگران میگفتند چغند خالی کن. نحوه خالی کردن هم بدین شکل بود که وسیله ای که چغندر داخل آن بود کنار سیو قرار می گرفت و نسبت به ظرفیت وسیله نقلیه از همان گروه ها. گروهی انتخاب می شد جهت تخلیه چغندر ها. نحوه خالی کردن هم بدین شکل بود که کارگران به بالای وسیله مورد نظر می رفتند و طوری روی جغندرها می نشستند که پشتشان به سیلو بود و به وسیله هر دودستشان چغندر ها را از روی سرشان عبور می دادند تا به پشت سر شان که سیلو قرار داشت بریزد و صدای دلنشینی کل فضای سیلو های مربوط را در بر می گرفت. چرا که جغندر خالی کن هت همیشه هنگام خالی کردن چغندر زمرمه می کردند حسین حسین حسین حسین . هر گروه هم یک سر کارگرداشت که در پایان روز تما یول هایی دریافتی را که همگی پول خرد بود می شمرد و بین افراد گروه تقسیم می کرد .

همان جا که توضیح دادم چگونه وارد کار خانه قند میشد از زیر سیلوها عبور می کرد هر سیلو یر کارگر داشت دو نفر در دو طرف سیلو قرار می گرفتند و با چوب بسیار بلندی که در دست داشتند و یک کارگر هم با پوشیدن چکمه های بلند داخل سیلو میشد که ورق های آهنی که روی جدول های گذاشته شده بودند بوسیه چنگگ بردارد تا چغندر ها وارد جوی آب گردد جهت هدایت شده به کارخانه.

سیلو که خالی می شد همان ………….وظیفه داشتند تا دوباره آن صفحه های آهنین را روی جدول های ته سیلو بگذارند

پس از طی مراحل مختلف تفاله هاب جغندر بوسیله جوی دیگری که از داخل کارخانه حفر شده بودند در زیر زمین به بیرون از کارخانه نمابت میشد. آخر خیابان فرهنگ آن زمان که حمام کارخانه قند جنب آن بود.

این جوی تفاله تا پل خان ادامه داشت . البته دیگر تفاله ای در جوی نمی ماند که بخواهد سر ریز کند به رودخانه .

چرا که تمام مدت روز و شب افرادی که گله دار بودند و گوسفند دار بودند گوسفندان حود را از جنب حمام کارخانه ردیف می کردند تا نزدیکی های پل خان و افراد یا وسیله ای که به ان می گفتند اوسین تفاله ها را از درون جوی تفاله بی هبیرون می ختند تا گوسفندان بخورند و یا بقیه را با خودشان ببرند.

خاطره انگیز ترین وقایع ان دوران که تا کنون هم ادامه دارد سوت کارخانه بود. ابته گذشته به علت خلوتی شهر و ساکت بودنش بیشتر نمود می کرد. هرروز و شب ساعت ۳۰/۶ و ۷ صبح و عصر تعویض شیفت کارگران نواخته می شد.

فقط پانزدهم و آخر هر ماه ساعات سوت زدن ها به ساعت ۱۲ ظهر و ۳۰/۱۲ دقیقه تغییر می یافت. آن هم برای تغییر شیفت شب کار ها به روز و بالعکس یعنی به جای دوازده ساعت کار هجده ساعن مشغول کار بودند.

مهمترین مسئله قابل طرح در این چرخه تولید از سال ۱۳۱۴ تا ۱۳۵۵ ادامه داشت سطح سواد افراد شاغل در کارخانه بود که اکثرا بیسواد بودند یا کم سواد حتی در قسمت اداری کتر کسی پیدا میشد که دیپلم داشته باشد. حتی شخصی که بیش از سی سال ریاست قسمت حسابداری را به عهده داشت و شخسی بود بنام جناب عسکری دیپلم هم نداشت. نه اختلاس در کار بود نه سوءاستفاده ای و نه کم کاری . واقعا خلوس نیت بود و بس.

از سال ۱۳۵۲ تصمیم گرفته می شود تا سیستم کارخانه افزایش ظرفیت از ۶۵۰ تن مصرف روزانه به ۱۶۵۰ تن به روز گردد لذا جهت این اقدام با کشور های بلوک غر وارد مذاکره می گردمد و کارخانه جدید در سال ۱۳۵۴ با ظرفین ۱۶۵۰ تن مصرف چغندر در ورز شروع به کار می نماید

در کنار این تکنولوژی پیشرفته در طرح جدید میتوان از احداث کارخانه خنک کنی دستگاه تخلیه چغندر و دستگاه عیار سنج نام برد هر چند این وسایل به روز بود ولی دیگر آن حال و هوای گذشته را نداشت آن نوای دلنشین حسین حسین حسین حسین گفتن های چغندر خالی کن ها . اون شلوعی جلو سیلو ها آن پول تقسیم کردنها، اون صدای به به گوسفندان در کنار جوی تفاله در خارج از کارخانه . واقعا یادشان بخیر

در پایان هم میبایست یادی کرد از افرادی که زحمات فراوانی در این راه متقبل گردیدند از قیدمی های کوششی ها، ……….. فرهادی ها، دبیری ها، سلطانی ها، زنهاری ها، حدادی ها، بذرافشان ها، شریفی ها، رحمانی هاف آراسته ها ، ……محممدی هاف کریمی ها، احمدی ها، …….. ، رحیمی ها ….و بقیه